Rezygnacja z tworzenia ZFŚS – poradnik krok po kroku

Często działalność Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych traktowana jest przez pracodawców jako system motywacji pracowników, dlatego nawet firmy, które nie są zobligowane do jego utworzenia przez obowiązujące przepisy, decydują się na organizację funduszu. Ale co zrobić, gdy postanowisz z niego zrezygnować? Kiedy możesz to zrobić i jakie kroki wtedy przedsięwziąć?

 

• Jakie firmy muszą tworzyć Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych?
• Kiedy można zrezygnować z ZFŚS?
• Jak zrezygnować z tworzenia ZFŚS?
• Pracodawca objęty układem zbiorowym pracy – rezygnacja z ZFŚS
• Regulamin wynagradzania – rezygnacja z ZFŚS
• Środki pieniężne na rachunku ZFŚS

 

Jakie firmy muszą tworzyć Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych?

Warto zacząć od tego, kiedy tworzenie Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych jest obowiązkowe, o czym mówi Ustawa z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. Jest to konieczne w sytuacji w której firma zatrudnia co najmniej 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty.

Warto wiedzieć, że jeszcze do końca 2016 r. minimalna ilość zatrudnionych pracowników, która wymuszała organizację ZFŚS, wynosiła 20 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty. A stan osób pracujących w zakładzie określa się zawsze na dzień 1 stycznia bieżącego roku i ten zapis pozostał aktualny, przy czym zmiany kadrowe powstałe w ciągu roku nie wpływają na decyzję o tworzeniu lub rezygnacji z ZFŚS.

Wyjątek natomiast stanowią firmy należące do sfery budżetowej, które bez względu na liczbę zatrudnianych pracowników, zawsze muszą prowadzić działalność socjalną w ramach funduszu.

 

Kiedy można zrezygnować z ZFŚS?

Przepisy dzielą pracodawców na trzy kategorie: firmy małe, duże oraz budżetowe. Jak zostało to już wspomniane, pracodawcy budżetowi nie mogą zrezygnować z tworzenia funduszu bez względu na liczbę zatrudnianych osób. A kim są małe i duże w firmy w rozumieniu ustawy?

Od 2017 r. małe firmy to te, które zatrudniają poniżej 50 pracowników w przeliczeniu na pełny etat. Jeśli pracodawca w poprzednich latach dobrowolnie postanowił założyć ZFŚS, może zrezygnować z tworzenia go tylko w styczniu danego roku.

Natomiast duże zakłady zatrudniają co najmniej 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty, lecz mogą zrezygnować z tworzenia funduszu w dowolnym dniu oraz miesiącu w roku, choć w ich przypadku procedura zakończenia działalności socjalnej jest bardziej skomplikowana i drobiazgowa. A jak to zrobić?

 

Jak zrezygnować z tworzenia ZFŚS?

W zależności od tego, czy w zakładzie obowiązuje układ zbiorowy pracy, czy regulamin wynagradzania, należy podjąć inne kroki w celu rezygnacji z tworzenia ZFŚS.

Układ zbiorowy pracy jest to wewnątrzzakładowe porozumienie pomiędzy pracodawcą, a związkami zawodowymi, dotyczące stosunku pracy. Najczęściej rozszerza uprawniania pracowników wynikające z przepisów zawartych w prawie pracy.

Natomiast w regulaminie wynagradzania określane są warunki wynagradzania za pracę. Konieczność jego tworzenia dotyczy firm zatrudniających co najmniej 20 pracowników, w których nie został wprowadzony zbiorowy układ pracy.

 

Pracodawca objęty układem zbiorowym pracy – rezygnacja z ZFŚS

Aby móc zrezygnować z zakładowego funduszu należy zmienić postanowienia układu zbiorowego pracy, co robi się przy pomocy protokołu dodatkowego, przy czym odbywa się to w czterech głównych etapach.

Na początku pracodawca musi poinformować wszystkie organizacje związkowe o planach rezygnacji z działalności socjalnej w ramach ZFŚS. W sytuacji gdy decyzja ta została podjęta w wyniku pogorszenia się sytuacji finansowej firmy, związki zawodowe nie mogą odmówić wszczęcie procedury.

Następne związki zawodowe mają 30 dni na przedstawienie swojego stanowiska w tej sprawie. Gdy tego nie zrobią, ostateczną decyzję podejmuje pracodawca.

Kolejny krok to wypowiedzenie części układu, która zawiera zapisy o funduszu socjalnym, a okres wypowiedzenia, jeśli nie zostało to inaczej określone, wynosi 3 miesiące.

Na końcu protokół dodatkowy informujący o rezygnacji z ZFŚS musi zostać zarejestrowany przez Okręgowy Inspektorat Pracy.

 

Regulamin wynagradzania – rezygnacja z ZFŚS

W tym wypadku konieczne jest wprowadzenie aneksu do regulaminu wynagradzania o rezygnacji z ZFŚS. Zmiany w regulaminie muszą zostać uzgodnione ze związkiem zawodowym, jeśli taki funkcjonuje na terenie zakładu lub z przedstawicielem wybranym przez pracowników. Gdy aneks zostanie zaakceptowany, musi zostać przekazany do wiadomości pracowników, a zapisy w nim zawarte wchodzą w życie w ciągu 14 dni od dnia jego ogłoszenia.

 

Środki pieniężne na rachunku ZFŚS

Jest jeszcze jedna ważna kwestia związana z rezygnacją z funduszu socjalnego – co zrobić ze zgromadzonymi środkami? Przede wszystkim, jeśli pracodawca odstąpił od tworzenia ZFŚS w trakcie roku, nadal obowiązuje go konieczność wykonania odpisów, jednak ich wysokość ustalana jest proporcjonalnie do czasu funkcjonowania funduszu, a niewykorzystane środki nie mogą być dobrowolnie rozdysponowane przez pracodawce. W ten sytuacji nadal kwoty zebrane na rachunku ZFŚS muszą być wykorzystane zgodnie z przeznaczeniem.

 

A czy opłaca się rezygnacja z zakładowego funduszu? W przypadku znacznego pogorszenia się zdolności finansowej zakładu tak. Jeśli jednak nie ma takich przesłanek, należy pamiętać, że jest to dogodny sposób motywacji pracowników oraz sposób na zwiększanie ich lojalności wobec firmy.

Zobacz ofertę na stronie głównej